ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದಶಾವತಾರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಯ ಈ ವರ್ಷದ ತಿರುಗಾಟ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮೇಳದ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ರಥಬೀದಿಯ ಸರಸ್ವತಿ ಸದನದಲ್ಲಿ ರವಿವಾರ ರಾತ್ರಿ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನೆರವೇರಿತು. ಈ ಬಾರಿಯ ವಿಶೇಷ ನೂತನವಾಗಿ ಏಳನೇ ಮೇಳ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಒಂದು ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಏಳು ರಂಗಸ್ಥಳ, ಏಳೂ ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಿಮ್ಮೇಳ, ಮುಮ್ಮೇಳ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಕಾಣಲು ಸಿಗುವುದು ಅಪೂರ್ವ.
ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವ ಕಟೀಲು ದೇವಳದ ಪರಂಪರೆಯ ಸೇವೆ. ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸೇವೆಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಅನನ್ಯವಾದ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಆ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಟೀಲು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳ ಒಂದು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಈ ಮೇಳ, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಯ್ಯಾರು ಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ರೂಪವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಜಾಹೀರಾತು
ಕಟೀಲು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಧಾನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಅದರ ಸೊಗಸಾದ ನೃತ್ಯ ಶೈಲಿ, ಸಂಯಮಿತ ಸಂಭಾಷಣೆ, ಮತ್ತು ಅನುಶಾಸಿತ ಪ್ರದರ್ಶನ. ಇಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ, ವೇಷಭೂಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಭಾಷಣೆ ಹಿಮ್ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಚೆಂಡೆ ಮತ್ತು ಮದ್ದಳೆಯ ಲಯಬದ್ಧ ರಾಗಗಳು ರಂಗಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮೆರಗು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಕಲಾವಿದರು ಪಾತ್ರ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲೂ ನಿಖರತೆ ಮತ್ತು ಮನೋಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುವುದು ಈ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಗುರುತು.
ಈ ಮೇಳದ ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ವಿದೂಷಕನ ಹಾಸ್ಯ, ಅದು ಕುಟುಂಬ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಮೂಡಿಸುವ ಹಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಶ್ಲೀಲತೆ ಅಥವಾ ಅತಿರೇಕವಿಲ್ಲದೇ, ಶಿಷ್ಟ, ಮನರಂಜನೀಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯಭಾಮೆ, ರಾಜಕುಮಾರರು, ಬಣಜಿಗ, ಯೋಧರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳಂತಹ ಪಾತ್ರಗಳು ಕಟೀಲು ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಂದವಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬರುತ್ತವೆ. ವೇಷಭೂಷಣ, ತಾಳವಾಧ್ಯ, ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ಚಲನೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಕಟೀಲು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳವು ದೇವಳದ ನಿತ್ಯಸೇವೆಯಾಗಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ದೇಶ–ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹರಡುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದೆ. ಮೇಳದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ನವೀನತೆಯ ಸಮನ್ವಯ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಕಾಲದ ಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಬಂದರೂ, ಕಟೀಲು ಮೇಳವು ತನ್ನ ಮೂಲ ಗುರುತಿನ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಕಟೀಲು ಯಕ್ಷಗಾನವು ಕೇವಲ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ನಡೆಯುವ ನೃತ್ಯ–ನಾಟಕವಲ್ಲ; ಅದು ಪರಂಪರೆ, ಭಕ್ತಿ, ಅನುಶಾಸನ ಮತ್ತು ಕಲೆಯ ಸೌಂದರ್ಯದ ಸಮಗ್ರ ಸಮೂಹ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಕಟೀಲು ಮೇಳ ನೀಡಿರುವ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾಗಿದ್ದು, ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲು ಕಾರಣವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರತ್ನವಾಗಿಯೂ ಇದು ಉಳಿದಿದೆ.
ಯಕ್ಷಗಾನ ತಿರುಗಾಟ ಆರಂಭದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರು ಶ್ರೀದೇವಿಯ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಗಜ್ಜೆಕಟ್ಟಿ ಕುಣಿದರು. ಬಳಿಕ ಕಲಾವಿದರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ರಥಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿದ್ದ ಏಳೂ ರಂಗಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವರಂಗ ಕುಣಿತವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ತಿರುಗಾಟದ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ವಾಡಿಕೆಯಂತೆ ಏಳೂ ಮೇಳದ ಕಲಾವಿದರು ಜೊತೆಯಾಗಿ ‘ಪಾಂಡವಾಶ್ವಮೇಧ’ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ಇಂದಿನಿಂದ ಏಳೂ ಮೇಳಗಳು ಕರಾವಳಿಯ ವಿವಿಧ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಟವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ವಿವಿಧ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹರಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನವೆಂದರೆ ಕರಾವಳಿಗರಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಭಾವ ಪರವಶತೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಧಿಕವೇ. ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಎಲ್ಲೇ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಲಿ, ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೇವಿಯೇ ಬಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಕಟೀಲು ದುರ್ಗೆಯು ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಿಯೆ.
ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧಿಗೆ ದೇವಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸೇವೆ ನೀಡಿ ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಾರ್ಥ ಪೂರೈಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಹರಕೆಯ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸೇವೆ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಂದಿನಿಂದ ಕರಾವಳಿಯ ವಿವಿಧ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಟೀಲು ಏಳೂ ಮೇಳಗಳ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ನಡೆಯಲಿದೆ.
